Hi lembe ra 1989, Samora Maxele, murhangeli wo sungula wa tiko ra Musambiki ehansi ka mfumu wo sungula wa vantima u tshama a paluxa makungu ya yena yo hlanganisa Vutsonga hi biloho ro suka eka Maputsu eMozambique ri tsemakaya lwandle ra Lwamumbi (Indian Ocean) ri ya fika en’walungu wa KwaZulu eKosi Bay eAfrika-dzonga. Hi lembe ra 1895 loko vaxololi va Europe (colonialists) va avelana tiko ra Afrika, tiko-nkulu ra Vutsonga ri ve ri aviwa hi ka nharhu exikarhi ka South Africa, Zimbabwe (Rhodesia) na Mozambique. Hi laha tiko ra ka Tembe ri nga tsemiwa hi le xikarhi ku va na Maputo na Amatongaland (N’walungu wa KwaZulu-Natal).
Norho wa Samora Maxele a ku nga ri ku hlanganisa Vutsonga ntsena, e-e, a ku ri ku kurisa bindzulo exikarhi ka tiko ra Mozaimbique na Afrika-dzonga. Swi nga leswi tiko ra China ri tsemeki nhlana ri humesa $785 wa gidi ra magidi (million) ku endla biloho ro leha ku tlula ti biloho hikwato ta tiko-nkulu ra eAfrika to tsambiwa emoyeni (suspended bridges). Muako wa biloho wa Maputo-Catembe wu lehi 680 wa tinghimila (meters), ku nga leswi biloho ley yi hunguti mpfuka wo suka eMaputo ku ya eKosi Bay hi kwalomuya ka tiawara timbirhi eka tinharu.
Catembe = Ka Tembe | Maputo = Maputsu
Hi lowu nkandziyiso wa ku akiwa ka Maputo-Catembe bridge;
Xifaniso: Ted Botha / Twitter
